Ziołolecznictwo chińskie – „chińskie zioła”
Tradycyjna Medycyna Chińska to przede wszystkim ziołolecznictwo,
tymczasem na Zachodzie medycyna chińska kojarzy się głównie z
akupunkturą.
Od tysięcy lat chińskie rośliny lecznicze odgrywały ważną rolę w
zapobieganiu chorobom i leczeniu Chińczyków. Dzisiaj ich rolę i
znaczenie dostrzega świat zachodni i są one powszechnie doceniane.
Pewne rejony Chin znane są z wyjątkowych warunków dla wzrostu
roślin. Uważa się, że zioła pochodzące z tych regionów mają wyjątkową
moc oddziaływania i są wyjątkowo skuteczne dzięki jakości gleby,
warunkom klimatycznym i środowisku, które są szczególnie odpowiednie dla
wzrostu pewnych gatunków roślin, tak jak używa się określonych gatunków
winogron do produkcji wina.
Powszechnie używany termin „chińskie zioła” nie ogranicza się tylko
do korzeni i kory, jak twierdzą niektórzy; ten prosty termin obejmuje
swoim znaczeniem wiele innych leczniczych substancji. W rzeczywistości
obejmuje on produkty pochodzenia zwierzęcego (na przykład skórę węża,
żółć lub skórę świni, skórę wołu, perły i muszle ostryg) i minerały (na
przykład talk, kaolin, siarczan sodu).
W ciągu tysięcy lat w historii chińskiej medycyny odnotowano ponad
3000 gatunków roślin i produktów pochodzenia zwierzęcego. Oczywiście do
zgromadzenia tak wielkiego skarbu przyczynili się ludzie spoza Chin –
mnisi buddyjscy z Indii, mieszkańcy środkowego Wschodu, żeglarze i kupcy
z południowo-zachodniego Pacyfiku, z Oceanu Indyjskiego, Europy, krajów
śródziemnomorskich oraz Ameryki Północnej i Południowej, a do rejestru
chińskiego „Kanonu Materia Medica” włączonych zostało wiele ziół
pochodzących z innych części świata.
Zioła chińskie są zbierane, obrabiane i przechowywane w bardzo
rygorystyczny sposób. Obróbka ziół ma na celu: zredukowania składników
trujących i szkodliwych działań ubocznych; dostosowanie do wymogów
terapeutycznych i podniesienie efektów leczniczych ziół; zmiany sposobu
oddziaływania ziół i skierowanie do określonych meridianów; usunięcie
zanieczyszczeń i obcych niepożądanych substancji; ułatwienie
przechowywania.
Zioła chińskie posiadają własną farmakologię (nauka o działaniu
leków, czyli mechanizmach ich działania na organizm oraz skutkach tego
działania), która jest inna i nieznana zachodniej medycynie.
Najważniejsze właściwości farmakologiczne tradycyjnych ziół chińskich
to:
– natura zioła, czyli charakter termiczny: zimny, gorący, neutralny,
ciepły lub chłodny; zimne zioła są stosowane w chorobach gorąca i
odwrotnie gorące zioła są stosowane w chorobach zimna, aby przywrócić
harmonijny stan równowagi Yin i Yang;
– smak zioła: kwaśny, cierpki, gorzki, neutralny, słodki, ostry i słony;
– kierunek działania zioła: do góry, w dół, na zewnątrz, do wewnątrz.
W chińskim ziołolecznictwie bardzo rzadko stosuje się pojedyncze
zioła, gdyż terapia kilkoma ziołami przynosi znacznie lepsze rezultaty
niż podawanie choremu jednego zioła. Receptury ziołowe komponowane są
pod kątem wzajemnego harmonizowania i wspierania kolejno dodawanych
składników – co daje wyraźny efekt synergii i bezpośrednio ukierunkowuje
oddziaływanie na wybrane miejsce (dany narząd czy zespół narządów w
organizmie). Podkreślić należy, że przy prawidłowo postawionej diagnozie
stosowanie ziół chińskich nie niesie za sobą zagrożenia skutkami
ubocznymi jak stosowanie zachodnich leków alopatycznych. Leki medycyny
zachodniej służą do leczenia lokalnych zaburzeń organizmu ludzkiego i do
usuwania objawów chorobowych (symptomów). Zioła TMCh leczą cały
organizm ludzki i usuwają przyczyny choroby.
Najpopularniejszy sposób przyrządzania ziół to wywar (odwar).
Przypomina to bardziej gotowanie zupy niż zaparzanie ziół jakie znamy z
naszej tradycji, gdyż ilość ziół jest nawet kilkanaście razy większa niż
stosuje się to w zachodnim ziołolecznictwie. Dzięki temu ilość
substancji czynnych jest znacznie większa.
Używa się też koncentraty ziołowe w proszku, pigułki, tabletki i inne.